Uit een brief van IJda (Daatje) van den Boogaard – Kamper aan haar zussen Mijntje, Aagje en Corrie. De brief is gedateerd op 12 juli 1921, maar dat is vermoedelijk een vergissing: er is in de brief sprake van alle vier de kinderen: Geri, Pia, Wim en Teus. Teus bijvoorbeeld was in 1927 geboren. Waarom dit recept pas een jaar of 10 nadat Daatje getrouwd was, werd overgedragen, weet ik niet. Misschien omdat er nog een zuster was, Pietje, die tot dan de honneurs had waargenomen, maar inmiddels ook getrouwd was. Of misschien was bessensap maken voor de zussen aan de IJweg geheel nieuw. Ik heb de brief (die ongetwijfeld bewaard is juist vanwege het bessensaprecept) gekregen van tante Aag, toen ik zelf in de jaren 80 voor het eerst bessensap ging maken. Nog jaarlijks maak ik bessensap, vaak maar een beetje, afhankelijk van wat mijn bessenstruik me geeft. Het is de basis voor superlekkere bessengelei.
Daatje schrijft:
…Nu nog over bessensap. De bessen[1] met steel en al in een (als je die hebt) gave geëmailleerde pan of groote schaal doen (eerst wasschen natuurlijk he). Dan zoveel water erop doen dat ze bijna onder staan. Ongeveer 20 minuten koken, een half uur is ook goed. Dan is het makkelijkst een bruine keulse pot te nemen, het vergiet er op te zetten en daaroverheen een grove kaasdoek[2] te leggen, dan kun je het er zoo in gooien. Dan wat laten staan tot de bessen wat zijn afgekoeld en dan wat uitdouwen met een pollepel of zoo. Als je niet te hard mee douwt, anders springen er stukjes van de pollepel. Als je zoo al de bessen gedaan heb, dan de resten in de pan ¾ water erbij en dan krijg je tweede sap. Half uur laten koken, dan kun je het nog wel eens doen: 3e sap[3]. Maak je niet zenuwachtig om Mijntje, het valt erg mee als je er mee bezig bent. Het sap kun je warm of koud in de flessen doen, maar koken[4] is niet nodig hoor. Zou je bijvoorbeeld bij van ??[5] ook poeder [6]kunnen krijgen, een klein beetje iets minder als een half lepeltje zoo tussen duim en wijsvinger in iedere flesch. Dan kurken op de flessen en klaar ben je.[7] Maar vraag om bruispoeder voor bessensap, anders krijg je voor je maag of zo iets. Ik hoop dat jullie me niet uitlachen om deze beschrijving.
PS je denkt er wel om he Mijntje om de stenen pot op een plankje te zetten als je er hete bessensap in doet.
[1] het gaat hier om zwarte bessen, die geven een veel geuriger en smakelijker sap dan rode. [2] de kaasdoek gebruik ik niet meer. Daardoor komt er wel wat bessenpulp in je sap en dat wordt daaddoor een beetje troebel. Maar het scheelt een hoop gekledder. [3] op deze manier kreeg je sap van drie kwaliteiten [4] vermoedelijk uitkoken van de flessen [5] onleesbare naam van kruidenier? drogist? [6] kleine toevoeging om bruisen (gisten?) tegen te gaan [7] d.w.z. je hebt pure bessensap: zuur! Als je een toetje gaat maken (griesmeel met bessensap bijv) bessensap evt. verdunnen, opwarmen, veel suiker toevoegen en het sap binden met aardappelmeel.